Sonntag, November 05, 2023

Seelter Kultuurtoal

Uur ju Toukumst fon’t Seelterfräisk kon me fäin diskutierje un spekulierje. Wier wollen wie wai ma uus seelter Sproake? Et rakt two Gruppen fon Seelterskbalere. Dät sunt do Seelter do hiere Sproake fon Babe of Mäme leerd häbe, man et rakt uk Ljude do nit ma Seelterfräisk apwuuksen sunt un daach Seeltersk bale konnen. Ju eerste Gruppe wädt litjer un ju twäide Gruppe wädt gratter.

Uur ju Toukumst fonne seelter Mämesproake bän iek gjucht kritisk, man nit pessimistisk. Iek toanke, wie häbe dän Japtepunkt wäil beräkt. In do sogentiger Jiere kwieden do Koastere dät do junge Oolden bloot neen Seeltersk ma do Bäidene bale skuulden. Dälich rakt et wier junge Oolden, do Seeltersk ma do Bäidene bale. Un nu wiete wie, dät ju Moorsproakegaid n Masse Foardele häd.

Siet n poor Jier rakt et n Seeltersk-Kontoor in Roomelse. Dät Seeltersk-Kontoor häd al n Masse foar ju seelter Sproake däin. Et rakt n Oarbaidskring-Seeltersk, ne politiske Lobby, Kuurse un Hälpmiddele so as Kuursbouke, Woudebouke un Grammatiken. Man of dät genouch is?

Noch nit aal do Skoulen in’t Seelterlound häbe Immersionsunnergjucht. Alle Wieke two Uren Seeltersk sunt nit genouch uum do Bäidene Seelterfräisk bietoubrängen. Un wan wie moor Seeltersk-Unnergjucht wollen, bruke wie Koastere. Un Koastere kricht me bloot wan et uk n Leeramtstudium rakt. Un dät rakt et noch altied nit.

Bouke un Apps rakt et bloot n poor, man Ättergjuchte, Filme un Serien rakt et goarnit. Un wier is ju seelter Sproake appe Sträite? In’t Seelterlound sjucht me nit fuul Seeltersk. TV so as ZDF un RTL is nit moor fon disse Tied. Et rakt nit moor fuul junge Ljudene do noch ooldwareldsk TV kiekje. Mien Generation un junger kikt foarallen ap Facebook un Instagram, do Bäidene un dät Jungfoulk kikt foarallen TikTok un Instagram. Deer fint me goarneen Seeltersk.

Wan wie do Oolden un näie Toalleerdere stöäne wollen, bruke wie ne näie seelter Kultuursproake. Ju Sproake skuul tou sjoon un tou heren wese. Un deerfoar bruke wie Jeeld un Kapazitäte. Eerst dan wädt ju seelter Sproake wier gjucht ‘cool’.