Wäl dälich ätter Lier of Ooldenburich fiert uum intoukoopjen, die sjucht inne Inkoopsträiten allerwegense ‘Sale’. Ju düütske Sproake nimt dälich n Masse ängelske Woude uur. Ju ene Sproake kon Woude uut ne uur Sproake uurnieme. Un dät wude altied al so däin.
Fon do Fransosen leend
N oold Biespil is dät Woud ‘Ananas’. Dät Woud kumt uut et Guarani, ne indigene Sproake in Paraguay. Woarskienelk häbe do spoanske Koloniste dät Woud meebroacht ätter Europa wai un wie bruke dät dälich noch altied. N uur Biespil is dät Woud ‘Halloosje’ uut ju franske Sproake. Do Niederlounder häbe dät Woud fon do Fransosen leend un wie häbe dät fon’t Niederloundsk uurnumen. Uk ‘ooit’ un‘nooit’ kume fon’t Niederloundsk, ap Ooldfräisk roate dät ‘â’ un ‘nâ’. ‘Ananas’ un ‘sale’ fiende do maaste Seelter wisse noch eksotisk. Man wät is mä ‘silläärge nit’? Wier kumt die Uutdruk häär? Do maaste Ljude toanke dät ‘silläärge nit’ gjucht Seeltersk is of fillicht sogoar Ooldfräisk, man dät is et nit! Dät kumt fon dän läichdüütsken Uutdruk ‘sien lewedage neet’. So häbe wie uk dät Woud ‘täiwe’ uut ju läichdüütske Sproake leend, bloot ‘wachtje’ kumt uut dät Ooldfräisk. Dät Woud ‘Dreguner’ kumt fon dät franske Woud ‘dragon’ (Droake). Ap Düütsk häd et fröier uk ‘Dragonder’ foar ju Politsäi roat un ap Fransk waas dät ‘dragonnier’, man bloot ap Seeltersk is dät bewoard bleeuwen.
Skoulkonsäpt foar litje Bäidene
Foar näie Ideen un Konsäpte bruke wie maast uk näie Woude. Dät näie Skoulkonsäpt foar litje Bäidene fon Friedrich Fröbel kriech uum 1840 dän Nomen ‘Kindergarten’. In do 1850er Jiere gruundeden düütske Emigranten dän eersten ‘Kindergarten’ in Amerika. Jo broachten dät Woud mee un noch altied wädt in Amerika ‘kindergarten’ kweden. Dät raisende Woud is de Oseaan uurgeen, man koom bie uus nit wieder as dät Kustenkanoal. Deeruum gunge do litje Seelter in dän ‘Bäidenstuun’.
Publisierd in'n General-Anzeiger fon'n 26. Februoar 2022
